Сӧс бажы
Кару кычыраачылар!
Колыгарда тудунып алган бичиктиҥ ады
Јаҥы Кереес. Бу эки тилле аҥылу чыгарыш – Јаҥы Кереестиҥ алтай тилге кӧчӱрилгени, оныла коштой орус Синод кӧчӱриш.
Јаҥы Кереестиҥ бичиктери Эртеги Кереестиҥ бичиктериле кожо Агару Бичик –
Библия деп адалат. Библия – бӱткӱл ак-јарыкта эҥ кычырылып турган бичик. Ондо Кудай улусла тургускан эки кереес керегинде айдылат. Эртеги Кереесте Кудай канайып Израиль јоныла Кереес тургусканы, Моисей ажыра ого агару Јасак бергени керегинде бичилген. Јаҥы Кереесте канайып Кудай јӱзӱн-башка јондордыҥ улузыла, Иисус Христоско бӱткен ончолорло кереес тургусканы бичилген.
Јаҥы Кереес јебрен грек тилле бичилген 27 бичиктеҥ туруп јат. Ол туштарда грек тил Рим империязында јуртаган калыктар эрмектешкен тӧс тилдердиҥ бирӱзи болгон эди.
Јаҥы Кереестиҥ баштапкы тӧрт бичиги гректеп «Евангелион» деп адалат. «Сӱӱнчилӱ Јар» – ол ӧрӧги сӧсти алтай тилге кӧнӱ кӧчӱргени. Бу бичиктерде Иисус Христостыҥ туулганы, јӱрӱми, јарлыктаганы, ӧлгӧни ле тирилгени керегинде айдылат.
Сӱӱнчилӱ Јарды ээчиде
Апостолдордыҥ эдип јӱрген керектери (озогы ады – «Апостолдордыҥ ижи») салылган. Ондо Иисус Христоско бӱдери телекей ӱстине канайда таркап баштаганы керегинде айдылат.
Јаҥы Керееске анайда ок 21 самара кирген; олорды ончозын Иисус Христостыҥ апостолдоры бистиҥ эраныҥ I чагында бичигендер. Бу самаралардыҥ бир канчазы Рим империязыныҥ јӱзӱн-башка калаларындагы серкпелерге ийилген, ӧскӧлӧри дезе – чокым улуска чийилген. Олорды бичигендер Иисус Христоско бӱдериниҥ учурын улуска јакшылап оҥдоп аларына болужар, христиан јӱрӱм керегинде тузалу јӧптӧр лӧ сургадулу ӱредӱ берер кӱӱндӱ болгондор.
Јаҥы Кереестиҥ адакы бичиги –
Иоаннга болгон Ачылта. Бу бичик сӱр-кебеделдӱ тилле бичилген. Ондо чактыҥ учында канайып Кудайдыҥ Каандыгы јаманды јеҥип, Кудайга бӱткен улуска ижемји берип турганы керегинде ле Иисус Христос чындаптаҥ бастыра телекейдиҥ Кааны ла Кайраканы деп айдылат.
Јаҥы Кереес эки муҥ јылга шыдар мынаҥ озо бичилген. Оноҥ бери
Јаҥы Кереес телекейдиҥ 1200-теҥ ажыра тилдерине бӱткӱлинче кӧчӱрилген.
XIX-чы чакта Алтайдыҥ духовный миссиязыныҥ, анчада ла Макарий Глухарёв ло Михаил Чевалков абыстардыҥ эрчиминиҥ шылтузында алтай тилге тӧрт Евангелие, Апостолдордыҥ ижи кӧчӱрилген. Ойндо, узак ӧйлӧргӧ иш ӱзӱлип калган соҥында,
Јаҥы Кереестиҥ таҥынаҥ бичиктериниҥ јаҥы кӧчӱриштерин Библияны кӧчӱрер Институт кепке баскан: 1996 јылда
Марктаҥ Јакшылыкту Јар, 1999 јылда
Лука чийген Сӱӱнчилӱ Јар ла Апостолдордыҥ ижи деп бичиктерди.
Јаҥы Кереестиҥ ончо бичиктери алтай тилле эҥ баштап 2003 јылда кепке базылган эди. Алтай кӧчӱриштиҥ тӧс амадулары мындый болгон: баштапкызында, грек тилле бичилгениниҥ укаа-учурын чын кӧчӱрери; экинчизинде, бу шӱӱлтени эмдиги ӧйдиҥ су-алтай тилиниҥ эп-аргазыла кычыраачыга јарт эдип јетирери.
Оноҥ бери, јылдар ӧткӧн сайын, тил ӧзӱп, кубулып, бир кезик оҥдомолдор чокумдалып, јарталган. Анайда ок кычыраачылар бойлорыныҥ ајаруларын ла шӱӱлтелерин айдышкан. Мыны бис кӧчӱриште тӱзедип, јаҥыртканыс. Оноҥ башка, 2003 јылда эдилген кӧчӱришке кӧрӧ, Синод кӧчӱриштиҥ тӧзӧлгӧзине салылган грек текст аайынча тӱзеткенис.
Бу чыгарышта алтайлап Јаҥы Кереести кӧчӱргени ӱстине Арасей тергеезинде јарадылган орус Синод кӧчӱриш јарлалган. Алтай тилге ӱзеери орус тилле берилгениниҥ амадузы бойыныҥ тӧрӧл тилиле кычырар темигӱ јок улуска алтайлап кӧчӱрилгенин оҥдоорго болужары болуп јат. Јаҥы Кереестиҥ алтай тилге кӧчӱрилгени Синод кӧчӱришке толо келижет деп айдар арга јок. Кезик јерлерде кыйалтазы јоктоҥ болотон башкаланыштар учурайт. Чокымдаза, ӧй тоолош, беске кемјӱзи, узун-кыска дегени алтай кӧчӱриште эмдиги ӧйдӧгизине тапташтырылган. Синод кӧчӱриштеги бажалыктар алтай тилге кӧчӱрилгениле эптештире јазалган.
Јаҥы Кереестиҥ текстиниҥ бойынаҥ башка бу чыгарышта јӧмӧшкиндӱ эп-аргалар бар. Олор текстти јакшы оҥдоорго болужар.
Бичиктердиҥ таҥынаҥ ӱзӱктери шӱӱлтези аайынча бӧлӱлген ле бажалыктарла берилген. Андый бажалыктар баштапкы грек колбичимелдерде јок болгон. Олорды кӧчӱриштиҥ оток-кӱреези кошкон. Онызы кычыраачыга текстте аайланарга ла керектӱ јерлерди ылтам табарга болушту болор. Кезик бажалыктардыҥ алдында Јаҥы Кереестиҥ ӧскӧ бичиктериндеги тӱҥейлеш јерлер темдектелген.
Иисус Христос ло
Јаҥы Кереестиҥ бичиичилери Эртеги Кереестиҥ ӱлгерлерин улайын тузаланып туратан. Эртеги Кереестеҥ сӧс сӧслӧ алылганы алтай кӧчӱриште аҥылай бычылып базылган.
Алтай текстте оогош латын танык учурап турган болзо, темдектелген ол ӱлгерге тӧмӧн јартамал бар. Кезик јартамалдар
Јаҥы Кереес бичилген туштардагы биске таныш эмес аттарды, сӧстӧрди, оҥдомолдорды эмезе культураныҥ аҥылыгын јартап јадылар. Ӧскӧлӧри ӱлгерди база канайда јартаар арга барын кӧргӱзет.
Тӧс библей оҥдомолдордыҥ, аттардыҥ, улайын учурап турган эмезе јаҥы табылган сӧстӧрдиҥ ле сӧсколбулардыҥ чындык учуры бичиктиҥ учында јарталат.
Бичиктиҥ учында анайда ок
Јаҥы Кереес туштарындагы телекейдиҥ карталары салылган. Олордоҥ Иисус Христостыҥ, апостолдордыҥ јол-јоруктары канайда ӧткӧнин кӧрӧр аргалу.
Библияны кӧчӱрер Институт кӧчӱреечиге, кӧчӱриштиҥ редакторлорына, анайда ок
Јаҥы Кереести алтай тилле кепке базарга болушкан ончо улуска улу алкыш-быйанын айдып туру.
Бистиҥ тыҥыску ӧйибисте Сӱӱнчилӱ Јар алтай калыкка ижемји берип, бойыныҥ тилин чеберлеп аларга болужар деп бӱдӱп јадыбыс.
Библияны кӧчӱрер Институт 