Ол мин аны кэлэн эһигини ойох ылар уолаттары төрөтүөм үһү дуо? – Былыр Израильга ини-биилэртэн биирдэстэрэ уол оҕону хаалларбакка өлбүт буоллаҕына, кини бииргэ төрөөбүт убайа эбэтэр инитэ ол киһи огдооботун ойох ылыахтааҕа. Оччоҕо кинилэр бастакы уол оҕолоро өлбүт киһи оҕотунан ааҕыллара, онон бокуонньук аата Израильга сүппэтэ.

Сүдү Күүстээх – дьэбириэйдии «Шаддай». Таҥара ааттарыттан биирдэстэрэ.

Ноеминь... Мара – дьэбириэй тылыгар Ноеминь диэн аат «ис киирбэх», оттон Мара диэн аат «аһыы-кутуу» диэн суолталаахтар.

Judg.2.16

Job.19.21

Num.21.29

2Sam.15.21; 1Sam.3.17; 1Sam.25.22; 2Sam.19.13; 1Kgs.2.23

2Sam.21.9

Биибилийэ тылбааһын Института

Москуба, 2021

Дьокуускай уонна Ленскэй

архиепискоба

РОМАН

алгыһынан

Бу тылбаас былыргы дьэбириэйдии тиэкиһин кытта кичэллээхтик тэҥнээн көрүлүннэ

Тылбаасчыттар Д.К. Сивцев-Суорун Омоллоон (Руфь кинигэтэ)

Р.С. Сибирякова-Аайа (Эсфирь кинигэтэ)

Богословскай эрэдээктэр С.А. Леонтьева

Консультант А.Б. Сомов

Филологическай эрэдээктэрдэр Н.Н. Ефремов, Р.С. Сибирякова

Худуоһунньук М.П. Адамова

Кинигэ тиэкиһин электроннай уонна аудио версияларын Биибилийэ тылбааһын Институтун сайтыттан ылыахха сөп:

http: ibt.org.ru/ru/media?id=YKT

ISBN 978-5-93943-289-4

Күндү ааҕааччылар!

Биибилийэ Эргэ Кэс Тылын өссө икки кэрэ-бэлиэ кинигэтэ сахалыы аан маҥнай тылбаастанан бииргэ тахсыбытынан эһигини ис сүрэхпиттэн эҕэрдэлиибин!

Үс тыһыынча кэриҥэ сыл анараа өттүгэр олорон ааспыт хоһуун бэйэлээх Руфь уонна Эсфирь сырдык мөссүөннэрэ, үтүөкэн быһыылара-майгылара мантан ыла саха норуотугар эмиэ бастыҥ холобур буолуохтара. Амарах санаалаах Руфь, элбэх таҥаралаах Моав дойдутун олохтооҕо, Израильга ийэ хотунун батыһан кэлэн дьиҥнээх Таҥараны итэҕэйэр. Кини аата-суола Айыы Тойон Иисус Христос төрүччүтүгэр киирбит. Оттон Персия ыраахтааҕытыгар эргэ тахсыбыт тулаайах дьэбириэй кыыһа Эсфирь, өлөрүн да кэрэйбэккэ, төрөөбүт норуотун букатыннаахтык имири эстэр дьылҕаттан быыһыыр. Биһиги билиҥҥи уустук кэммитигэр Руфьтаах Эсфирь мөссүөннэрэ өссө ордук чаҕылыйа сырдаан, бүтүн аан дойду дьахталларын эрдэригэр, дьиэ кэргэттэригэр бэриниилээх буоларга, кинилэри дириҥник таптыырга, бар дьоҥҥо ис сүрэхтэн туһалыырга ыҥыраллар.

Көнө-көрсүө майгылаах Руфь уобараһын биһирээн, ону төрөөбүт норуотугар арыйаары, кини туһунан кинигэни 2004 с. саха норуодунай суруйааччыта Д.К. Сивцев-Суорун Омоллоон тылбаастаабыта. Онон Руфь туһунан кэпсээн сахалыы тылбааһын Дмитрий Кононович норуотугар хаалларбыт тиһэх алгыһа диэн этиэххэ сөп.

Бу ытык кинигэ күн сирин көрөрүн туһугар бары күүстэрин ууран туран үлэлээбит тылбаасчыттарга, эрэдээктэрдэргэ, Биибилийэ тылбааһын Москубатааҕы Институтугар барҕа махтал буоллун!

Эһиэхэ бука барыгытыгар Таҥара алгыһа тосхойуохтун.

Дьокуускай уонна Ленскэй архиепискоба Роман

ААН ТЫЛ

Күндү ааҕааччы!

Эн Эргэ Кэс Тылга киирсэр «Руфь кинигэтин» уонна «Эсфирь кинигэтин» тутан олороҕун. Эргэ Кэс Тыл Саҥа Кэс Тылы кытта бииргэ Биибилийэ диэн ааттанар. Улуу Биибилийэ үйэлэр тухары аан дойду дьонун саамай ааҕар кинигэтэ буолар. Эргэ Кэс Тылга сир-халлаан, киһи аймах айыллыыта, Таҥара ураты соругу сүктэрбит дьэбириэй норуотун уонна кинилэрдиин алтыспыт атын норуоттар олохторо-дьаһахтара, духуобунай суоллара-иистэрэ кэпсэнэр.

Биибилийэ бу икки дьоҕус гынан баран уһулуччулаах кинигэтигэр дьахталлар сүрүн оруоллаахтар. Моав омук сириттэн төрүттээх Руфь Израилы судьуйалар салайалларын саҕана, дойду биир саамай уустук, кыһалҕалаах кэрдиис кэмигэр, олорон ааспыт. Израиллыын ыаллаһа сытар Моав дьоно Израиль кыр өстөөхтөрө этилэр, онон кинилэр удьуордара Израиль норуотугар киирсэр бырааптара суоҕа. Ол үрдүнэн Руфь Израиль киһитигэр эргэ тахсар уонна, эрэ өлбүтүн кэннэ, кини тулаайахсыйбыт ийэтин көрөр-истэр. Руфь ийэ хотунун чороҥ соҕотохтуу хаалларан кэбиспэт, өссө хаалларыахтааҕар кини дойдутугар кэлсэн, Израиль дьоно итэҕэйэр Таҥаратын ис сүрэҕиттэн ылынар.

Кинигэ сүрүн тиэмэтэ – дьадаҥы урууну-аймаҕы толуйан ылыы. Таҥара муударай дьайыытынан, Вооз диэн биллэр-көстөр, дьон-сэргэ ытыктыыр киһитэ, Ноеминь уонна Руфь аймахтара, кинилэр тустарыгар кыһаллар-мүһэллэр. Кини урууларын сирин-уотун атыылаһан баран, Ноеминь огдообо кийиитин ойох ылар, быстыбыт уустарын удьуорун салгыыр. Онон Моав кыыһа Руфь, Воозка эргэ тахсан, Израиль биир бастыҥ ыалын дьоллоох ийэтэ буолар. Кинигэ бүтэһик баһыгар баар төрүччүттэн көстөрүнэн, Руфь – Израиль улуу ыраахтааҕытын Давид хос эбэтэ. Ол аата кини – Иисус Христос төрүт өбүгэлэриттэн биирдэстэрэ ( Мф 1:5 көр). Онон Таҥараны ис сүрэҕиттэн итэҕэйэр, Айыы Тойон ытык тылын толорор киһи туох омуктан төрүттээҕэ оруола суох. (Манна даҕатан эттэххэ, Руфь кинигэтигэр Таҥара «Яхве», ол аата «Кини баар» эбэтэр «Кини олоҕу биэрэр» диэн суолталаах ытык аата улахан буукубаларынан «АЙЫЫ ТОЙОН» диэн бэриллэр. Онтон атын суолтатыгар «Айыы Тойон» диэн көрүҥэ туттуллар.)

Эсфирь кинигэтигэр Персия-Мидия импиэрийэтигэр олорбут дьэбириэй норуота имири эстэр дьылҕаттан хайдах быыһаммытын туһунан кэпсэнэр. Ол саҕана, биһиги эрабыт иннинээҕи V-с ү., Персия-Мидия импиэрийэтэ Индияттан Эфиопияҕа диэри тайаан сытар сири барытын бас билэрэ. Персия дьоно Вавилон импиэрийэтин сэриилээн ылан баран (б.э.и. 539 с.), билиэн ылбыт дьэбириэйдэрэ төрөөбүт сирдэригэр-уоттарыгар төннөллөрүн көҥүллээбиттэр. Ол эрээри билиэн кэлбит үгүс дьон төннүбэккэ, туора дойдуга олоро хаалбыттар. Кинилэртэн сорохторо импэрээтэр дыбарыаһыгар улахан сабыдыаллаах дьон буолбуттар.

Дьэбириэйдэр итэҕэллэрэ да, үйэлээх үгэстэрэ да атын омуктар үгэстэриттэн чыҥха атына. Омос көрдөххө, ити кэмҥэ өлөрөргө ууруллубут дьэбириэй норуота хайдах да быыһанар кыаҕа суоҕа: кинилэри олоччу имири эһэн кэбиһэр ыйааҕы саарыстыба иккис тутаах киһитэ, саамай үрдүк сололоох Аман таһаарбыт. Ол гынан баран булугас өйдөөх хорсун сарыысса Эсфирь хаан-уруу норуотун итинник аан алдьархайтан быыһаан ылар. Кини уодаһыннаах өстөөххө аһаҕастык утарыласпакка, маҥнай эрин Артаксеркс ыраахтааҕыны мындырдык бэйэтигэр тардар. Ити быһаарыылаах кэмҥэ Эсфирьгэ кинини оҕотун курдук ииппит муударай өйдөөх убайа Мардохей көмөлөһөр.

Дьиктитэ баар, бу былыргы дьэбириэй тылынан суруллубут кинигэҕэ Таҥара биирдэ да ахтыллыбат. Онон ааҕааччы Персия ыраахтааҕытын дыбарыаһын олоҕуттан суруллубут умсугутуулаах сэһэни ааҕа олорор курдук сананыан сөп. Ол гынан баран манна кэпсэнэр быһыы-майгы дьаалатынан биитэр киһи баҕатынан салаллан үтүө түмүктэнэр буолбатах. Биһиги Таҥараны ахтыбатахпыт да иһин, Кини киһи аймах олоҕор биллибэтинэн дириҥник дьайа, сабыдыаллыы турар.

Дьэбириэй дьоно-сэргэтэ Эсфирьдээх Мардохей ситиспит хаһан да умнуллубат кэрэ-бэлиэ кыайыыларын күн бүгүҥҥэ диэри бэлиэтиир, Пурим бырааһынньыгын хас сыл аайы үөрүүлээхтик ылар. Бу дьоро кэмҥэ бука бары бииргэ түмсэн Эсфирь кинигэтин ааҕаллар, Таҥараны айхаллыыллар.

Ааҕааччы Эргэ Кэс Тыл бу кыракый кинигэлэрин кытта билсэн баран, салгыы Биибилийэни бүтүннүүтүн ааҕарга дьулуһуо диэн биһиги эрэнэ саныыбыт.

Биибилийэ тылбааһын Москубатааҕы Института тылбаас бөлөҕөр уонна бу кинигэ тахсарыгар көмөлөспүт дьоҥҥо барыларыгар истиҥ махталын этэр.

Кинигэ электроннай барыйаанын Биибилийэ тылбааһын Институтун саайтыттан булуохха сөп (ibt.org.ru).

Биибилийэ тылбааһын Москубатааҕы Института

Тыллары Быһаарыы

Руфь кинигэтэ

Иһинээҕитэ

Елимелех дьиэ кэргэнэ Моавка көһөр (1:1-5)

Ноеминь уонна кини икки омук кийииттэрэ (1:6-22)

Руфьтаах Вооз (2:1-23)

Куумунаҕа көрсүһүү (3:1-18)

Руфь Воозка эргэ тахсар (4:1-12)

Давид ыраахтааҕы төрүччүтэ (4:13-22)

Саха тыла

Institute for Bible Translation, Moscow

Саха тыла: Руфь кинигэтэ • Эсфирь кинигэтэ, Саалтыыр, Соломуон Аман Өһө, Иона бороруок кинигэтэ, Саҥа Кэс Тыл

Саха тыла: Руфь кинигэтэ • Эсфирь кинигэтэ (ISBN 978-5-93943-289-4), Саалтыыр (ISBN 978-5-93943-140-8), Соломуон Аман Өһө (ISBN 978-5-93943-215-3), Иона Бороруок Кинигэтэ (ISBN 978-5-93943-266-5), Саҥа Кэс Тыл (ISBN 978-5-93943-255-9)

Creative Commons: BY-ND 4.0: © Институт перевода Библии; Информацию о лицензии этого издания можно найти здесь: https://wiki.creativecommons.org/images/d/d4/Attribution_3.0_%D0%A1%D0%A1_BY-ND_rus.pdf

Институт перевода Библии
Институт перевода Библии, 101000 Москва, Главпочтамт, а/я 360
ibt_inform@ibt.org.ru

back

Go to next chapter Go to previous chapter

Highlight next verse Highlight previous verse

Add another text Turn headings on or off Turn footnotes on or off Turn cross-references on or off Turn dictionary links on or off Turn verse numbers on or off Turn original language links on or off Turn red words of Christ feature on or off

Update RequiredTo play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin

Remove column

← prev / next →

Елимелех дьиэ кэргэнэ Моавка көһөр

¹ Өрдөөҥҥүтэ, Израилы судьуйалар салайалларын саҕана, дойдуга улахан сут туран, биир киһи ойоҕун уонна икки уолун кытта Иудея Вифлеем куоратыттан Моав сиригэр көһөн барбыта.² Ол киһи аата Елимелех, ойоҕун аата Ноеминь, оттон уолаттарын ааттара Махлон, Хилеон диэннэрэ. Кинилэр Иудея Вифлеем куоратыгар баар Ефрафа аҕатын ууһуттан төрүттээхтэрэ.

Дьэ, онон Елимелех дьиэ кэргэнэ Моав сиригэр тиийэн олохсуйбута.³ Онно олордохторуна Елимелех өлөн, Ноеминь икки уолун кытта аҥаардас хаалбыта.⁴ Уолаттар Моав кыргыттарын ойох ылбыттара. Биир кийиит аата Орфа, оттон иккис Руфь диэн этэ. Ол сиргэ уонча сыл олорбуттарын кэннэ,⁵ аны Махлоннаах Хилеон өлбүттэрэ. Ити курдук Ноеминь уолаттарыттан да, эриттэн да ытыс соттубута.

Ноеминь уонна кини икки омук кийииттэрэ

⁶ АЙЫЫ ТОЙОН норуотугар көмөлөһөн бурдук биэрбит сураҕын истэн, Ноеминь икки кийиитин кытта дойдутугар төннөр буолбута.⁷ Ноеминь айаҥҥа туруммута, кийииттэрэ эмиэ барсыбыттара. Иудеялыыр суолунан иһэн,⁸ Ноеминь кинилэргэ эппитэ: «Кэбис, эһиги дьиэҕитигэр, хаан-уруу дьоҥҥутугар төннүҥ. Өлбүт эргитигэр уонна миэхэ урут хайдах амарахтык сыһыаннаспыккытый да, АЙЫЫ ТОЙОН эһиэхэ эмиэ ол курдук сыһыаннастын.⁹ АЙЫЫ ТОЙОН эһиэхэ, саҥа эрдэнэн, дьиэлээх-уоттаах, дьоллоох-соргулаах буоларгытыгар көмөлөстүн». Итиэннэ быраһаайдаһан, иккиэннэрин уураан ылбыта.

Кийииттэрэ марылаччы ытаһа-ытаһа:¹⁰ «Суох, биһиги эйигинниин эн дьоҥҥор барсабыт!» – дэспиттэрэ.

¹¹ «Кыргыттарыам, төннүҥ, – диэбитэ Ноеминь. – Миигин кытта тоҕо барсаҕытый? Ол мин аны кэлэн эһигини ойох ылар уолаттары төрөтүөм үһү дуо?¹² Төннүҥ, кыргыттарыам, мин кырыйдым, аны эргэ тахсар кыаҕым суох. Арай миэхэ эрэл кыыма өссө да баар диэн, бу киэһэ эргэ тахсан уолаттары төрөтөр буолуум.¹³ Ама эһиги ол уолаттар улааталларын кэтэһиэххит этэ дуо? Эбэтэр тиэтэйбэккэ, кинилэри кэтэһэн эргэ тахсыбакка хаалыа этигит дуу? Кэбис, кыргыттарыам, АЙЫЫ ТОЙОН уордайан миигин утары турда, онон мин эһигини олус аһынабын».

¹⁴ Кийииттэрэ итини истэн, эмиэ ытаспытынан барбыттара. Онтон Орфа ийэ хотунун кытта бырастыылаһан, кинини уураан ылбыта, Руфь буоллаҕына дьонугар төттөрү барартан кыккыраччы аккаастанан кэбиспитэ.

¹⁵ Ноеминь кийиитигэр: «Көр, бэргэниҥ дьонугар-сэргэтигэр, таҥараларыгар төннөр буолла, эн эмиэ кинини кытта барыс», – диэбитэ.

¹⁶ Руфь ийэ хотунугар эппитэ: «Миигин эйигин быраҕан барарга, дойдубар төннөргө күһэйимэ. Эн ханна бараҕын да, мин эмиэ онно барыам. Эн ханна хаалаҕын да, мин эмиэ онно хаалыам. Онон эн норуотуҥ мин норуотум буолуо, эн Таҥараҥ мин Таҥарам буолуо.¹⁷ Эн ханна өлөҕүн да, мин эмиэ онно өлүөм, аттыгар көмүллүөм. АЙЫЫ ТОЙОН миигин хайдах да дьарыйдын, биһигини өлөр өлүү эрэ араарыаҕа».¹⁸ Руфь барсарга бигэтик санаммытын көрөн, Ноеминь салгыы ааттыы сатаабатаҕа.

¹⁹ Онон иккиэн бииргэ айаннаан Вифлеемҥэ тиийэн кэлбиттэрэ. Кинилэр кэлиилэрэ куоракка улахан аймалҕаны таһаарбыта. Дьахталлар: «Айыбыын, ама ити Ноеминь буолуо дуо?» – дэһэллэрэ.

²⁰ Ноеминь дьахталларга этэрэ: «Сүдү Күүстээх миэхэ ыар аһыыны амсатта. Аны эһиги миигин Ноеминь диэмэҥ, Мара диэҥ.²¹ Урут мантан барарбар миэхэ туох барыта баара, оттон билигин АЙЫЫ ТОЙОН миигин кураанах төнүннэрдэ. АЙЫЫ ТОЙОН эрэйи эҥээрбинэн тэллэрдэ, Сүдү Күүстээх ыар кыһалҕаны миэхэ биллэрдэ. Хайаан аны миигин Ноеминь диэн ааттыаххытый?»

²² Ити курдук Ноеминь Моав сириттэн дойдутугар Моав кыыһа кийиитинээн Руфьтуун бииргэ кэлбиттэрэ. Кинилэр Вифлеемҥэ кэлэллэригэр нэчимиэн быһыыта саҥа саҕаланан эрэрэ.